Bodemzorg in Permacultuur

Bodemzorg in Permacultuur

Bij Yggdrasil gebruiken we ondertussen al vele jaren lava in verschillende vormen om onze grond terug te voorzien van de broodnodige mineralen. uit allerlei onderzoeken blijkt dat onze bodems stilaan leeggeroofd zijn van hun mineralen door te eenzijdige bemesting en te intensieve landbouw. Met alle gevolgen voor het bodemleven en de bodemstructuur. Maar hiermee vinden wij het wiel niet uit, reeds meer dan 100 jaar geleden was lava ook al een bekend product en waren mineraaltekorten een opkomend probleem.

Willen wij de mensheid en het plantendom gezond houden, dan moeten wij bij de bodem beginnen en niet met symptoombestrijding bezig blijven.

— Dr. Charles Northens

Reeds in  1936 stelde een rapport van de Amerikaanse senaat dat er sprake was van een gebrek aan mineralen in de grond van Amerikaanse weilanden en boerderijen. In 1992 werd vastgesteld dat wereldwijd de gemiddelde akkers 75% minder mineralen bevatten dan grond die niet eerder voor landbouw is bewerkt.  Dit gebrek is vervolgens ook terug te vinden in de voedingsmiddelen die van deze grond afkomstig zijn.

Dit gebrek aan mineralen heeft alles te maken met de manier van bemesten.

Een beetje geschiedenis

Prof. W. Zimmerman schrijft in 1940:

‘In de wilde, zonnige, hoge dalen van Wallis vloeit ‘heilig water’. Hoog in de gletsjer ontstaan en vele uren verder vloeien zij over steile afgronden en door diepe dalen naar de steile akkers van de bergboeren. Ontsprongen in de rotsen, door kanalen en stromen geleid zijn deze koengebouwde levensaders, dag en nacht vloeit dit frisse water onvermoeibaar naar het dal.

Groenachtig troebel is deze gletsjermelk. Niet alleen kostbaar vocht brengt zij de dorstige aarde, deze zonovergoten boerderijen en tuinen. Regen en ijs breken de rotsen en de reuzenschaaf van de gletsjer schuurt ze tot fijn zand en slib. Oergesteentemeel draagt het groene water en verspreidt zich over de weiden en akkers van de zorgzame mensen die ze liefhebben en verzorgen.

Dit gesteentemeel is de enige bemesting die vele van deze geïrrigeerde akkers sinds vele honderden jaren kregen en zonder verarming geeft de aarde jaar op jaar de rijk gevulde tuinvruchten, de beste kruiden, gras, bloemen, en rogge tot op een hoogte van 2000 m.’

‘ Egypte verheugde zich vroeger op de zomerse overstromingen van de Nijl. De blauwe Nijl en de Atbara brachten uit de wilde Abessiniense bergen grote hoeveelheden verweerd gesteentemeel in de vorm van zware slib. Langzaam vloeide het water over de oevers, bleef wekenlang rustig staan en vloeide geleidelijk weer weg. Zo bedekte een dunne sliblaag de velden. Het was een natuurlijke bemesting, die duizenden jaren heeft geduurd. Vandaag verhindert de Assyan-stuwdam het overstromen van de Nijldelta.

Ook de Babyloniërs en de Assyriërs, de Inca’s hadden grote opvangbekkens en daarmee gebruik van gesteentemeel. ‘

Oersgesteentemeel – lava – rotsmeel

Prof. W. Zimmerman schrijft:

‘Alle gronden zijn oorspronkelijk uit steen ontstaan. Toch levert niet elke steen vruchtbare grond. Het komt erg op gehalte en samenstelling aan, de eigenlijke moeder van vruchtbare gronden is het oergesteente magma, dus steen van vulkanische oorsprong. Deze bevat alle voor de plantengroei benodigde mineralen, sporenelementen en voedingsstoffen in de juiste balans.’

‘ Alle cultuurgrond is ooit ontstaan uit het magma der aarde. Magma, lava bevatten alle levensbelangrijke elementen. Daarom kan het de bodem alles geven wat deze tekort komt. Toch is een stof erg belangrijk voor gezonde en krachtig gedijende planten, dieren en mensen: de kiezel (silicium). Zijn frisse spankracht ontbreekt in vele, verarmde bodems waarop gewassen steeds door meer ziekten geplaagd worden.

Het is bewezen dat juist de harde, zuivere kiezelstof planten en mensen weerbaar maakt tegen allerlei aanvallen. Het bouwt in de planten en hun bladeren vaste bescherming in, de totale bloei geeft meer kracht en taaiheid, de sappen zijn zuiver en gezond, dringen niet naar buiten en bieden parasieten geen voeding. Zoals het gezonde lijf ziektekiemen afweert, zo verhongeren de parasieten bij een gezonde plant. Kiezelstof voert men aan de bodem en aan de planten (en daarmee de mensen en dieren) door het geven van lava.’

‘Lava op akkers en tuinen geeft geen schadelijke bijwerkingen. Het biedt de planten fijne mineraalstoffen aan. Het dringt zich niet op. De haarwortels nemen datgene wat ze nodig hebben en voeden hiermee de plant. Zij vinden alle belangrijke sporenelementen en maken een natuurlijke keus. Wat niet gelijk gebruikt kan worden, stoort de verdere groei niet, het blijft als reserve voorraad liggen en wacht tot een wortel het zich toeëigent. Vervluchtigen kan dit materiaal niet, ook door uitspoeling gaan ze niet verloren. In eigen tempo halen de wortels het nodige, net zoals wilde planten dat doen, worden tot hogere prestatie aangezet en bouwen het plantenlijf krachtig en gezond op. Grovere of fijngemalen lava verandert niets aan de waardevolle samenstelling, het verlicht echter voor de plant de tijd om het te kunnen ontsluiten. Het malen verkort de tijd van natuurlijke afbraak en geeft sneller effect van deze oerstof. Wij handelen hiermee niet tegen de natuur en haar grondwetten doch ondersteunen haar daadwerkelijk.’

Van stenen tot voedsel

Gordon Krebs, Plantenarbeid

‘De plant straalt door zijn wortels zuren uit, die gesteente oplossen. Dat veroorzaakt het bovengrondse uitademen. Van het opgeloste neemt zij op, overeenkomstig het bovengrondse uitademen. Het opgenomene wordt nu verwerkt en in de oorsprong ingebouwd.

Afgescheiden worden hoofdzakelijk citroenzuren en zout-salpeter en fluorzuren. De constante werking van het milde citroenzuur maakt fosfaten vrij. De zgn. zoutzuren — preciezer: chloorzuren — lossen ook koolzure kalk op, als ze op de plaats van de vluchtige koolzuur komen. Hierdoor komt het koolzuur vrij, stijgt door de aarde en wordt door de onderzijde van de bladeren opgevangen. Dan wordt zij in de plant tot suiker en vezels verwerkt.

Fluorzuur is zo sterk, dat men glas hiermee kan etsen. Het is onderzocht dat planten fluorzuur uitscheiden. Logisch dat ze daarmee granieten en quarts oplossen. Fluor zit ook in graniet maar meer in silicium, waarbij door de oplossing uit kiezelaarde zuurstof vrijkomt.  Elke plantengeneratie zet het begonnen werk van humusvorming voort. Elke generatie eet zich verder in de rots. Men heeft in de rotsen op meer dan 1 m diepte fossiele plantenresten gevonden. Als een wortel zijn zuren afgeeft, dan lossen deze fijne gesteenten op, die dan opgenomen worden. Onmerkbaar langzaam werkt de plant zich op deze manier de rots in. Wie heeft het niet bij onkruidwieden in de tuin gezien, hoe wortels zich aan de steentjes vastklampen.’

‘De stenen zijn de oerstof , waaruit in de loop der jaren, weer maagdelijke grond gemaakt kan worden.

Vaak ziet men dat wortels met stenen zeer verbonden zijn, zij omklemmen ze en lossen ze langzaam op. De zwakke plant is sterker dan de steen, zijn maakt van stenen brood. ‘

Utermolen (1893) die toen reeds lava gebruikte schrijft o.a.:

‘Met lava natuurlijk gevoede bomen, struiken en bloemen gaven bloei met een rijke, krachtige geur en waren zo rijk aan nectar, dat de bijenkorven altijd overvol met honing waren. Wij hebben ook in al die jaren nooit enige ziekte onder de bijen gehad.’

Al deze teksten komen uit een artikel van Prof. W Zimmerman dat in 1940 gepubliceerd is en nu op internet opnieuw beschikbaar is. ‘Stenen geven brood. Betekenis en werking van oergesteentemeel.’


Deze blog is geschreven door Frank Anrijs (Yggdrasil)

5 gedachten over “Bodemzorg in Permacultuur”

  1. Bedankt voor deze info over lavameel! Gisteren hadden we het er toevallig over op de permacultuurboerderij bij het strooien van de lava: zou gebruik van lavameel niet te veel ten koste gaan van het landschap waar de lava vandaan komt, zoals Zuid-Duitsland? En als je begint met lavameel ga je er dan elk jaar mee door? Want het is wel behoorlijk duur.

    Beantwoorden
  2. Het lavameel is een restproduct van het werk in de steengroeves. Dus daar zou ik mij geen zorgen over maken.

    Ik weet niet wat jij betaald voor je lavameel of -gruis, maar de prijs valt voor een kleine tuin toch goed mee vind ik. Niet vergeten dat je met een zak van 20 kg toch ongeveer 14 m² kan doen.

    Indien je het goedkoper wilt , kan je ook kiezen voor lavagruis. Dit kan je in grote hoeveelheden aankopen waardoor de prijs zeer sterk daalt. Ook is het eenvoudiger om dit uit te strooien.

    Je kan het houden bij een eenmalige gift, maar ik zou je toch aanraden om het enkele jaren, 3-4 jaar, te herhalen. Dan is de bodem normaal toch al gedeeltelijk aangevuld. Al hangt dat natuurlijk van veel factoren af: voorgeschiedenis, grootte van de jaarlijkse gift …

    Beantwoorden
  3. Dank je wel voor je reactie. Goed dat lavameel een restproduct is maar de prijs vind ik wel hoog: 5 kilo kost 8,20 euro bij een tuincentrum. Ik heb nog geen lavagruis kunnen vinden in de winkel en ik koop niet graag online. In ieder geval is het dus wel de bedoeling om het een aantal jaren te herhalen, afhankelijk van de situatie van de bodem.

    Beantwoorden
    • De prijs varieert heel sterk. Wij (Yggdrasil) verkopen lavagrijs aan 9.83 euro voor een zak van 20 kilo.

      Je kan het soms ook in het groot kopen bij een bouwmaterialen- of vijverfirma en dan zakt de prijs nog veel sterker. Dan kom je nog op zo’n 10 cent per kilo.

      Beantwoorden
  4. To Anita Bartstra
    Hej Anita
    I haven’t been able to reach you on your e-mail account since december, I always get the same message:
    Delivery to the following recipients failed permanently:

    * anita.bartstra@ziggo.nl

    Reason: Internal Message ID : ESnojkupeHueqESnpj8guv
    Yesterday I tried to answer your new e-mail from march 17 and I still get the same message. Do you have an alternative e-mail?
    Groetjes
    Håkan

    Beantwoorden

Laat een antwoord achter aan Anita Bartstra Reactie annuleren