Ik heb nooit een cursus over permacultuur gevolgd, dus ook nooit een volledige uitleg over de vele principes van permacultuur. Ik heb uiteraard wel verschillende boeken gelezen waarin deze worden uitgelegd en toegepast, maar dan gaat het hoofdzakelijk over de verschillende ontwerpprincipes. De ethische principes blijven altijd abstract en vaag, en worden vaak ook stiefmoederlijk behandeld, juist omdat het moeilijk is om goed uit te leggen.
Maar enkele jaren geleden heeft Marc Van Hummelen bij ons de in het kader van de winterlezingen op Yggdrasil een sterk pleidooi gehouden voor composttoiletten. Hij is begonnen met een duidelijke link tussen permacultuur en het gebruik van composttoiletten en hij verklaarde de 3 ethische principes zo goed, dat ik deze uitleg moest doorgeven aan u 🙂 .
De 3 principes in een piramidevorm
Ik ga beginnen met een disclaimer (afwijzing van verantwoordelijkheid) 🙂 . Ik was heel aandachtig aan het luisteren naar de uitleg en heb dus pas achteraf enkele notities genomen. Het zal dus misschien niet zo goed zijn als Marc zijn oorspronkelijke uitleg, maar je kan natuurlijk altijd een lezing of cursus volgen bij Marc zelf 🙂 .
De 3 ethische principes zijn: zorg voor jezelf, zorg voor de aarde en eerlijk delen. Deze principes kan je vertalen naar iets minder abstracte benamingen zoals milieu (zorg voor de aarde), sociaal (zorg voor de mens) en economie (eerlijk delen).
De juiste volgorde is belangrijk
In permacultuur kijkt men naar de natuur. Observeren van natuurlijke processen, het verbeteren van de bodem, het simpelweg laten zijn van de natuur is heel belangrijk.
De fundamenten, de basis van onze piramide is dus zorg voor de aarde.
Daarna komt het sociale aspect, zorg voor de mens. Hier zit ook zorg voor jezelf in, maar het gaat veel breder. Je probeert om minder afhankelijk te zijn van externe factoren en je zorgt voor je buren, familie, je netwerk.
Als laatste principe volgt eerlijk delen. Je moet beseffen dat er grenzen zijn aan de groei, dat je niet ten koste van alles moet proberen om meer te hebben en meer te produceren
Als je deze drie principes op deze manier combineert en toepast dan krijg je een brede piramide met een sterke basis. Deze piramide kan grote schokken verdragen, is bestand tegen veranderingen, zelfs als deze ingrijpend zijn!
Als je dit visueel wilt voorstellen dan kom je bv. tot dit beeld:
Regering Michel
Daarna keek hij naar de huidige regering Michel om deze 3 ethische principes eens af te toetsen. In deze regering ligt een zeer sterke nadruk op economie. Er wordt constant gehamerd op meer jobs, besparingen, belastingen, … om uit de huidige crisis te geraken. De nadruk ligt dus zeer sterk op het blauwe puntje van de piramide.
Daarnaast wordt er ook nog een beetje aandacht besteed aan het sociale aspect. Er wordt met verschillende maatregelen gepoogd om de gevolgen van alle economische maatregelen voor de minst bedeelden een beetje te verzachten, maar dit is absoluut geen prioriteit.
Over het luik milieu is het huilen met de pet op. Denk maar aan de discussie over Essers, het feit dat beloofd geld voor de aanplant van bossen geblokkeerd is, …. Dit onderdeel is gewoon niet aanwezig in deze regering.
Als je dit vertaalt naar de 3 ethische principes, dan krijg je deze voorstelling:
Wat direct opvalt aan deze voorstelling is dat de basis van deze (omgekeerde) piramide enorm smal is. Bij het minste probleem gaat deze constructie wankelen, bij iets grotere problemen gaat ze omvallen.
Dat is zo bij alles wat gebaseerd is op economie. Kijk maar naar de bankencrisis in 2008.
Veel duidelijker
Ik vind deze visuele voorstelling van de 3 ethische principes een briljante vondst. Het geeft in een oogopslag de volgorde van belang aan en het toont de onderlinge verhouding tussen de verschillende principes.
Je ziet ook overduidelijk dat zorg voor de bodem essentieel is en altijd als eerste moet komen!
Pas deze principes maar eens toe op je eigen tuin, je zal snel zien dat de vergelijking tussen gangbaar tuinieren en natuurlijk tuinieren op hetzelfde resultaat uitkomt 🙂 .
Hierbij wil ik Marc Van Hummelen dan ook bedanken en feliciteren voor zijn vondst!