Als je je tuin ontwerpt volgens de permacultuurprincipes dan moet je je domein opdelen in 5 zones. De 5de zone is een deel van je tuin, meestal het verste gelegen stuk waar je niet veel komt, dat je volledig overlaat aan de natuur.
Je grijpt daar niet in, het enige dat je misschien doet in dit stuk is observeren en leren.
Dat stuk moet niet gigantisch groot zijn, maar vormt wel een heel belangrijk onderdeel van je tuin. Bij ons op Yggdrasil hebben we achteraan een stuk al 23 jaar laten verwilderen. Er is door de jaren heen een bos ontstaan van berken. De opvolgers (eiken, lindes, beuken …) staan ondertussen te dringen om over te nemen, de successie is duidelijk waar te nemen.
Het nut van zo’n stukje ‘wildernis’ is misschien niet direct zichtbaar, maar het is wel degelijk aanwezig!
Wat is het belang van zo’n stuk?
Allereerst moet je weten dat elke plek voldoet. Het moet niet persé een hoekje achteraan zijn, maar dat wordt het meestal wel :-). Het is gewoon de bedoeling dat je een stukje laat zijn wat het wordt, misschien kan je wat afvalhout op een hoop gooien zodat er wat schuilplaats is voor dieren en insecten.
Het stuk gaat zich ontwikkelen, er gaan planten komen die je misschien verwacht zoals brandnetels of ander onkruid, maar er gaan ook onverwachte planten komen. De brandnetels bijvoorbeeld zijn heel goede waardplanten voor allerlei dieren en zijn bovendien eetbaar. Maar ze vormen samen met de andere begroeiing die spontaan gaat opkomen ook een uitvalsbasis voor natuurlijke vijanden.
Dit stukje dat je met rust laat in je tuin (ja, ook tijdens je opkuiswerken!) gaat een veilige haven zijn voor allerlei insecten en dieren, maar ook voor schimmels en bodembacteriën die het in de rest van je tuin moeilijk hebben in sommige periodes. Doordat het constant begroeid is en met rust gelaten wordt, gaan er hier nuttige vijanden gedijen die zich zo verder over je tuin kunnen uitspreiden als het nodig is.
Zo’n plek(je) kan een egel herbergen, padden huisvesten of lieveheersbeestjes opkweken om later uw fruitstruiken en groenten te beschermen.
Het vraagt weinig inspanning
Ik heb al meermaals gezegd dat randen in een tuin heel belangrijk zijn, maar in een kleine tuin is het niet zo evident om struiken en hagen te voorzien als rand. In onze grote tuin zijn randen alom aanwezig en vormen deze randen de uitvalsbasis voor de natuurlijke vijanden en bieden ze schuil- en nestplaats aan vogels.
Maar dat vraagt in een kleine tuin al snel teveel ruimte en dan kan zo’n klein stukje wildernis een oplossing bieden. Laat gewoon een stukje tuin met rust, enkele vierkante meters kan al genoeg zijn. Je gaat zien dat hier snel allerlei planten opkomen, misschien op het eerste gezicht ongewenst. Maar houd je zelf in en laat het stuk ongemoeid.
Je gaat zien dat doorheen de jaren zo’n stuk verandert, en evolueert. Je kan er van alles door leren én het zal je helpen in je natuurlijke tuin. Het is uiteindelijk een eenvoudige manier om waardplanten te hebben voor nuttige insecten, om huisvesting te regelen voor kleinere dieren en om dus je natuurlijke tuin een niveau hoger te tillen.
Deze blog is geschreven door Frank Anrijs (Yggdrasil)