Toen ik in 2012 bij mijn ouders in het project ‘Yggdrasil’ stapte, heb ik er bewust voor gekozen om de naam ‘natuurlijke moestuin’ te gebruiken. Permacultuur was toen nog een nobele onbekende en ik had schrik dat het woord ‘permacultuur’ mensen zou afschrikken.

Ondertussen zijn er veel meer – maar nog lang niet genoeg – mensen bekend met het woord permacultuur, al is het niet altijd even duidelijk wat permacultuur juist inhoudt. En nu krijg ik soms de omgekeerde vraag, namelijk of natuurlijk tuinieren zoiets is als permacultuur 🙂 .

Maar om even duidelijk te maken dat natuurlijk tuinieren en permacultuur eigenlijk over hetzelfde gaat, pas ik hieronder enkele permacultuur-ontwerpprincipes toe op de natuurlijke moestuin.

Je zal dan snel zien dat natuurlijk moestuinieren gestoeld is op de ontwerpprincipes van permacultuur en een onderdeel van permacultuur is.

Ontwerpprincipe 5

Gebruik en waardeer hernieuwbare grondstoffen en diensten

Laat de natuur meewerken

Een goed voorbeeld hiervan is bijvoorbeeld een boom. Een boom heeft oneindig veel waarde in een tuin, je bent daarom eigenlijk (bijna) verplicht om er een (of meerdere) aan te planten in een natuurlijke moestuin. Zorg ervoor dat de grootte van de boom is aangepast aan de grootte van het tuin!

Enkele voordelen van een boom:

• Visueel mooi, in elk seizoen! Bloesems in het voorjaar, mooie vorm en blad in de zomer, herfstverkleuring in het najaar, silhouette in de winter.
• Schaduw in de zomer.
• Hout voor kachel (bij hakhoutbeheer).
• Verhakselen van takken (snippers voor op paden, in compost, voor een composttoilet, … ).
• Twijgen voor vlechtwerk gebruiken.
• Aanleg van een houtwal.
• Aantrekken natuurlijke vijanden.
• Bron van nectar en stuifmeel voor bijen en hommels.
• Schuil- en nestplaats voor vogels.
• Biotoop voor insecten.
• Blad om te mulchen.
• …

Het voordeel van een boom is dat je deze eindeloos opnieuw kan gebruiken. Het is een grondstof die elk jaar vernieuwt en bijgroeit. Als je er voor sommige doeleindes met mate van gebruikt, heb je er ongelooflijk veel voordelen van zonder veel te doen.

Ontwerpprincipe 6

Produceer geen afval, maak kringlopen

In een natuurlijke moestuin moet je proberen om geen afval te hebben. Je plant je groenten, je mulcht met materiaal uit je tuin, je oogst de groenten en de oogstresten kan je terug gebruiken om te mulchen of om compost mee te maken. Deze compost kan dan terug op de bedden om de bodemstructuur te verbeteren.

In het begin is het meestal moeilijk om een gesloten kringloop te maken, maar het moet wel een streefdoel zijn om uiteindelijk geen input van buitenaf meer te hebben.

Ontwerpprincipe 7

Ontwerp van (natuurlijke) patronen naar details

Als je begint met het aanleggen van een natuurlijke moestuin is het heel belangrijk dat je eerst het grote geheel bekijkt en dan steeds verder afdaalt naar de details.

In mijn online cursus wordt altijd eerst de omgeving bekeken, daarna gaan we naar de bedden kijken en daarna pas hoe we de bedden gaan invullen.

Eerst de grote dingen, daarna steeds meer op details inzoomen.

Ook het gebruik van natuurlijke patronen is heel belangrijk. Het gebruik van golven en kromme lijnen is zeer belangrijk in onze manier van combineren (systeem van schijnbare chaos). In de natuur ga je geen rechte lijnen tegenkomen 🙂 .

Ontwerpprincipe 9

Gebruik kleine en trage oplossingen

Langzaam maar zeker
Wie klein is, moet slim zijn

In een natuurlijke moestuin gebruiken we compost en organisch materiaal om onze bodem terug op te bouwen. Kunstmest is uit den boze. Dit is een snelle oplossing met vele ernstige problemen verderop in de toekomst.

Compost gaat traag werken, maar gaat steeds beter werken en vele problemen juist oplossen in plaats van ze te veroorzaken.

Zo kiezen wij ook niet voor bestrijdingsmiddelen, zelfs niet van plantenaftreksels! Wij kiezen voor de trage oplossing, namelijk het aantrekken van natuurlijke vijanden, het voorzien van een goede bodem zodat onze planten goed groeien en we combineren op een ver doorgedreven manier.

Deze zaken leveren niet direct resultaat, maar na enkele jaren begint het wel al goed te lopen. Zo kom je in een systeem waarbij je na enkele jaren geen problemen meer hebt met plaaginsecten en schimmels, zelfs als je niets extra doet.

Als je bestrijdingsmiddelen gebruikt, dan moet je elk jaar herhaaldelijk ingrijpen en dit tot het einde der tijden.

Ontwerpprincipe 10

Gebruik en waardeer diversiteit

Leg niet al je eieren onder één kip

Een duidelijk voorbeeld hiervan is onze manier van combineren. Op sommige plaatsen hebben wij zo gemakkelijk 8 – 10 soorten op enkele vierkante meters samen staan. Dit zorgt ervoor dat er geen probleem is met plagen en ziektes, dat je je bodem niet uitput, dat er niet veel onkruiddruk is, …

Maar het gaat ook over verschillende soorten groenten kweken, verschillende fruitsoorten zetten die op verschillende momenten rijpen, … zodat je oogst gespreid wordt. Een periode met slecht weer heeft dan niet zo’n grote impact op je oogst.

Natuurlijk tuinieren = permacultuur?

Wanneer we natuurlijk tuinieren dan kijken we naar de natuur. We proberen een voorbeeld te nemen aan de processen die we rondom ons zien in elk seizoen. De ontwerpprincipes van permacultuur zijn op dezelfde manier gevormd.

Door de natuur te observeren zijn enkele slimme mensen tot deze algemeen geldende principes gekomen. Dezelfde principes waartoe je automatisch, maar onbewust, komt wanneer je veel in je tuin werkt en luistert naar je tuin, kijkt naar wat er gebeurt en gepast reageert! (Dat gepast reageren is trouwens ontwerpprincipe 12 😉 ).

---

Deze blog is geschreven door Frank Anrijs (Yggdrasil)