Auteur:
Christian FelberUitgeverij: Uitgeverij Jan van Arkel, 2017
ISBN: 9789062240296
Aantal pagina's: 256
Deze boekbespreking verscheen in Permacultuur Magazine nummer 9 en werd geschreven door Wouter Extercatte.
In de Gemene Goed Economie staat het welzijn van mens en milieu centraal
In Ware Winst beschrijft activist en politiek wetenschapper Christian Felber hoe een op waarden gebaseerde Economie van het Gemene Goed in de plaats kan komen van de huidige kapitalistische markteconomie en wat daarbij komt kijken. De Gemene Goed Economie-Beweging is in 2010 in Oostenrijk ontstaan en inmiddels in meer dan 40 landen wereldwijd actief.
Welke impact hebben economische activiteiten op de algemene kwaliteit van leven, vandaag de dag en voor toekomstige generaties? Welke aandacht gaat uit naar menselijke waardigheid? Bevorderen ze sociale rechtvaardigheid en ecologische duurzaamheid? Hoe zit het met democratische besluitvorming en transparantie binnen organisaties? Dit zijn enkele van de vragen die aan de orde komen in de Gemene-Goed-Balans, een evaluatie-instrument dat ondernemingen en andere organisaties kunnen gebruiken om hun niet-financiële bedrijfsresultaten in kaart te brengen. Dat kunnen ze zelfstandig doen, in samenspraak met collega-bedrijven of laten uitvoeren door een externe auditor.
De Gemene-Goed-Balans vormt de kern van Felbers ideeën over een Gemene Goed Economie. In totaal zijn er 17 indicatoren die via een nauw afgewogen systeem een puntentotaal opleveren. Met dat puntentotaal nemen bedrijven en andere organisaties deel aan het economische verkeer. De idee is eenvoudig: een bedrijf met een hoge score kan gunstig geld lenen, krijgt belastingvoordelen en voorrang bij openbare aanbestedingen. Bedrijven die het milieu vervuilen of bijvoorbeeld niets doen aan het probleem van kinderarbeid bij hun leveranciers in het buitenland krijgen punten in mindering en worden op die manier uiteindelijk weggeconcurreerd.
Niet-kapitalistische markteconomie
Het gebruik van de Gemene-Goed-Balans wordt algemeen verplicht en onethisch handelen zal niet langer lonend zijn. Het beeld van de toekomst dat Felber schetst is dat van een niet-kapitalistische markteconomie waarin ondernemerschap blijft bestaan zoals we het kennen maar streng wordt ingeperkt door een wettelijk kader dat het welzijn van mens en milieu beschermt. De nieuwe spelregels van het economische verkeer zullen zo zijn dat samenwerking meer loont dan concurrentie. Ondernemingen zijn niet langer elkaars vijanden maar staan elkaar in de toekomst bij op dezelfde manier als buren elkaar helpen.
In Ware Winst komen onderwerpen als internationale handel, het bankwezen, rente, het eigendoms- en erfrecht en de pensioenen uitgebreid aan bod. Het wordt duidelijk dat voor een werkelijke transformatie van de economie het hele systeem van wetten en regels radicaal op de schop moet. Een belangrijk punt dat Felber aandraagt is het idee van de soeverein. Hoe kan het zo zijn dat in onze tijd regeringen beslissingen nemen die tegen de wens van de meerderheid of zelfs – in het geval van internationale handelsverdragen – tegen de grondwet ingaan? Westerse democratieën zijn in een impasse gekomen en hebben een grondige vernieuwing nodig zodat burgers zich beter kunnen beschermen tegen de macht van lobbygroepen. De democratische vernieuwing zal van onderop komen door het organiseren van medezeggenschap in bedrijven, inspraak bij wetsvoorstellen en het houden van lokale en nationale conventies over de spelregels van het economische verkeer. Op die manier kan een economie vorm krijgen die werkelijk het welzijn van allen dient.
Fair share
Christian Felber laat in Ware Winst zien wat het zou betekenen als ethische waarden leidend zouden worden in de economie. Het is zijn verdienste dat hij daarbij aansluit bij de huidige economische en politieke realiteit en zo een perspectief biedt om concreet aan de slag te gaan. In Nederland en Vlaanderen zijn er al verschillende initiatieven voor een Economie van het Gemene Goed. Het boek Ware Winst werd uitstekend vertaald in het Nederlands en is verkrijgbaar bij uitgeverij Van Arkel.
Zie voor informatie: ecogood.org.