Auteur:
Toby HemenwayUitgeverij: Chelsea Green Publishing, 2015
ISBN: 9781603585262
Aantal pagina's: 288
Verkrijgbaar via: www.chelseagreen.com
Deze boekbespreking werd geschreven door Jennifer Jennings (vertaald door Dirk Tonnard).
Ik zag Toby Hemenway voor het eerst in een interview, waarin hij beschreef hoe hij samen met zijn gezin naar het platteland verhuisde om er een duurzaam bestaan op te bouwen, in balans met de natuur. Dat verhaal liep op een teleurstelling uit, toen hij zich na een tijd realiseerde dat hun ecologische voetafdruk er alleen maar groter op was geworden. Ze hadden een auto nodig om overal heen te gaan, winkels en dienstverleners lagen op meer dan wandelafstand, en van een sociaal leven was al helemaal geen sprake meer. De rekening was snel gemaakt: er moest een betere manier zijn om ‘groen’ te leven door naar de stad terug te keren … om er nadien een boek over te schrijven.
Duurzaam en kwaliteitsvol leven in de stad
The Permaculture City opent met een zeer brede definitie van wat permacultuur vandaag is, en laat zien hoe je die principes kan toepassen op een stedelijke omgeving. Een stad, die naam waardig, biedt zijn bewoners een antwoord op zeer diverse behoeften, niet alleen fysiek, maar ook sociaal en emotioneel. Dit boek overbrugt de afstand tussen stad en platteland. Het brengt een goed gedocumenteerd verhaal over hoe onze steden zijn ontstaan, waar het is misgelopen, en hoe we dat vandaag kunnen veranderen en verbeteren.
Al van bij het eerste hoofdstuk neemt Hemenway de lezer mee op reis en laat zien hoe steden zijn ontstaan en geëvolueerd, door het antwoord dat ze geven op sociale veranderingen. Hij ontleedt een aantal functies van een stad, zoals de wijze waarop vervoer georganiseerd wordt, en laat zien hoe dat vandaag efficiënter én duurzamer kan. Hemenway is gedreven door het idee van de stad als plek waar duurzaamheid en kwaliteitsvol leven hand in hand gaan. Die passie spat ook van elke bladzijde van dit boek.
Met aandacht voor sociale permacultuur
Veel klemtoon ligt op sociaal kapitaal en menselijke interactie. Hemenway maakt daarbij dankbaar gebruik van de ideeën van Jan Jacobs, William Whyte en Kevin Lynch, die net als Hemenway streven naar integratie als medicijn tegen sociaal isolement. Hemenway weeft hier elementen uit permacultuur doorheen. Hij brengt in zijn praktijkvoorbeelden Jacobs ideeën over ‘de stad als dorp’ tot leven.
Volgens Hemenway wordt permacultuur pas echt interessant in de stad. “Voedsel produceren is veel eenvoudiger dan leren hoe je met mensen op een constructieve manier kan samenwerken”, zo stelt hij.
De praktijk
De praktijk is een rode draad, die ook in het zeer praktische derde en vierde hoofdstuk van het boek aanwezig blijft. Die beide hoofdstukken zijn in wezen een cursus in permacultuurontwerp, gaande van hoe je een kleine stadstuin ontwerpt, tot hoe je energievriendelijke alternatieven hanteert die niet alleen zuiniger zijn, maar ook nog eens ieders levenskwaliteit verbeteren. Hemenway biedt de stadsbewoner een pak suggesties over hoe je je leefomgeving groener en intelligenter kan maken. Zijn voorbeelden zijn ook op maat van een huis met een kleine stadstuin.
Groene omgeving
Verder in het boek gaat hij in op de integratie tussen de stad en zijn groene omgeving. Wat in oude culturen steden overeind hield, was het vermogen om diverse functies zoals voedselvoorziening, energieproductie, transport en verdediging tot een samenhangend geheel te maken. In zulke steden waren zowel aanpassingsvermogen als continuïteit terug te vinden, zelfs in tijden van oorlog of hongersnood. Hemenway laat zien hoe we die oude wijsheid in onze moderne steden kunnen toepassen. Na lezing van dit boek kan je alleen maar hopen dat The Permaculture City ooit verplichte literatuur wordt voor stadsontwikkelaars. Het zou steden tot een plek maken waarin mensen met plezier leven, waarin échte aandacht is voor hoe een stad op de veelheid aan menselijke behoeften kan inspelen, en hoe steden een positief sociaal kapitaal kunnen opbouwen.
Goud waard
Dit is niet Hemenway’s eerste boek. Hij is één van de toonaangevende stemmen in de wereld van de permacultuur, een reputatie die hij al snel kreeg na het succes van zijn vorige boek: Gaia’s Garden, a Guide to Home-Scale Permaculture. Zijn schrijfstijl is direct en helder. The Permaculture City is geen nachttafelliteratuur, die praktische kennis inwisselt voor elegante plaatjes. Hemenway kent zijn onderwerp door en door. Hij motiveert, omdat hij laat zien hoe je als individu het verschil kan maken, zelfs in een jungle van beton. Een hoop sterke tekeningen ondersteunen zijn tekst.
Samengevat: The Permaculture City is goud waard voor wie niet het geluk heeft in een groene long te wonen, maar Moeder Aarde toch recht wil doen. Wie groene vingers wil kweken, zelfs in hartje stad, heeft na dit boek geen excuus meer.