Permacultuur is altijd ecologisch tuinieren maar ecologisch tuinieren is nog geen permacultuur.

Waar zit het verschil?

Tegenwoordig begint het goed te staan om te zeggen dat men permacultuur toepast in zijn tuin. Dat is een goede evolutie, in die zin dat permacultuur steeds beter bekend geraakt. Er is echter ook een gevaar aan verbonden.

Vaak zegt men nogal snel dat men permacultuur toepast. Iemand die mulcht of compost bovenop legt of karton gebruikt om onkruid af te dekken, vlechtwerken maakt, e.d.. doet niet noodzakelijk aan permacultuur. Hij gebruikt een toepassing van permacultuur maar daar houdt het ook op.

Die toepassingen zijn op zich immers geen permacultuur. Sommige van die toepassingen zijn veel ouder dan permacultuur. Ook in het Velt handboek spreekt men over mulchen en combinatieteelt, alleen wordt dat in Velt tuinen niet zo vaak toegepast.

Een eetbare tuin maakt ook opgang en gelukkig maar dat we ons stukje grond wat meer voor voedsel gaan gebruiken maar daarom is dat nog geen permacultuurtuin.

Permacultuur vertrekt vanuit het geheel

Permacultuur is een ontwerpsysteem, ontstaan i.v.m. voedsel kweken, maar snel tot alle levensdomeinen uitgebreid (zie de Transitiesteden). Het is een ontwerpsysteem om ecologische systemen te ontwerpen die de mens in al zijn behoeften kunnen voorzien met de sterkte en de veerkracht van natuurlijke ecosystemen en dat in samenwerking met de natuur.

Permacultuur vertrekt vanuit de holistische visie dat alles één geheel vormt en dat wij ook een deel van dat geheel zijn en sluit hierin goed aan bij de chaostheorie. Ingrijpen op 1 punt heeft zijn weerslag op vele andere elementen zonder dat we vooraf soms beseffen waar zich dat zal voordoen. Samenwerking met alle elementen is heel belangrijk en de inspiratie komt uit de natuur.

Het betekent dat je afstand doet van de idee dat de mens alles beter weet en alles beter kan en dat ingrijpen noodzakelijk is om voedsel te kweken. Daar ligt één van de belangrijke verschillen met ecologisch tuineren dat verder bouwt op de filosofie, als er al een is, van de gangbare landbouw maar met enkele, belangrijke milieuvriendelijke aanpassingen.

Permacultuur vraagt een andere ingesteldheid. En daar hebben sommige mensen het nogal moeilijk mee. We hebben altijd geleerd dat wij het beter weten en dat we de natuur af en toe een handje moeten helpen. Maar permacultuur is ‘een dans waarbij de natuur de leiding heeft’.

De mens weet het zelden beter

Je geeft de regie uit handen, vertrouwen komt in de plaats, welwetend dat je het gehele systeem moet toepassen en een beetje geduld moet hebben om succes te hebben. Elke ingreep brengt het systeem uit evenwicht. Als je aan 1 deeltje trekt, beweegt het gehele ding, je ingreep heeft effect op het geheel.

Maar het is niet zo gemakkelijk om die knop om te draaien in het hoofd en over te schakelen op het hart. Daarom gaat men de toepassingen eruit halen die bevallen. Maar als je het systeem niet in zijn geheel toepast, dan werkt het niet echt en moet je af en toe ingrijpen tegen de gang in van de natuur met bestrijdingsmiddelen … maar dat zorgt er precies voor dat je het systeem nog meer overhoop haalt en je blijft maar ingrijpen. Dat is helemaal geen permacultuur.

Permacultuur is eerbied voor al het leven en een ander principe is dat we gebruik van fossiele brandstof zoveel mogelijk beperken. In elk geval zijn bestrijdingsmiddelen niet aan de orde en tegengesteld aan de visie. Permacultuur is daarom niet te herleiden tot ecologisch tuinieren. Het vertrekt vanuit een andere visie.

De basis zijn verschillende principes

Permacultuur steunt op de 3 ethische principes: zorg voor de aarde, zorg voor de mens en eerlijk delen, en dit vanuit de idee dat alles één groot geheel is, waar wij als mensen ook deel van zijn. Verder hanteren we de 12 ontwerpprincipes (naar David Holmgren) die onze tuin dichter bij een natuurlijk systeem brengen.

Je kan permacultuur toepassen in een deel van je tuin om te beginnen maar je kan niet een beetje permacultuur toepassen.

Een opvallend kenmerk van permacultuur is ook dat het een positieve visie is, we kijken naar het goede dat de aarde en natuur ons geven en de overvloed en we laten alle elementen ook delen in die overvloed. We gaan ons niet opwinden over een aantal groenten of bessen die opgegeten worden door andere elementen uit de natuur. We zorgen eerder voor nestgelegenheid en voedsel voor de dieren want zij doen ook heel wat werk voor ons en krijgen dan ook een eerlijk deel van de opbrengst.

In permacultuur telen wij voedsel dankzij de natuur en niet ondanks de natuur.

---

Deze blog is geschreven door Frank Anrijs (Yggdrasil)