Domme toch … Sta me toe even te vloeken, want ik begin te geloven dat wij permaculturisten naïef zijn in ons denken dat we de wereld kunnen veranderen en andersdenkenden doen nadenken. Of zijn de rijkerds echt zo machtig dat ze ons kunnen neutraliseren …?
Een sociaal-ecologisch buurtproject
Op het einde van mijn straat staat een kasteel met domein errond, dat enkele boerderijtjes bevat. Het is al bijna tien jaar te koop. Wij zijn enkele jaren geleden in deze buurt komen wonen en mijn inschatting was dat de eigenaars van het kasteel op een bepaald moment zouden zwichten voor een groep mensen met een goed plan, met een goede bestemming voor het onroerend goed. We zouden ze zover krijgen dat ze een deel van hun kasteel, of een boerderijtje, in bruikleen zouden willen geven voor een goed sociaal-ecologisch buurtproject. Zo bezochten we enkele voorbeelden elders in Vlaanderen, waar we ons aan spiegelen. We, dat zijn tien mensen uit de buurt met een duidelijk doel voor ogen. En ja hoor, alles ging de goeie richting uit. We stuurden een brief naar de familieraad met daarin onze plannen (bessenstruiken, soepmoestuin, meerjarige moestuin, buurtactiviteiten, betrekken van hulpbehoevenden, zorgmensen et cetera …). We hadden de eigenaars blijkbaar gecharmeerd want ze nodigden ons uit voor een gesprek en twee weken later zaten wij dolgelukkig te ploeteren in de tuin. Het gaf ons vleugels! En we maakten plannen om een voorstellingsmoment te doen voor mensen uit de buurt. Waarbij we graag reacties wilden krijgen en mensen inspraak geven in onze en nog andere goede ideeën die we er zouden kunnen realiseren!
Permacultuurprincipes
We hebben er eerst de vele bessenstruiken gesnoeid en ruimte gegeven, uitgedund en herplant. De talloze frambozenstruiken, wijnbessen, kruis-, aal- en zwarte bessen stonden er al jaren te dicht op mekaar gedrumd in een hoekje van het terrein. Daarnaast bouwden we een lange muur van de snoeitakken en we maakten een boomstructuur waarin we – voor dit eerste jaar – allemaal patatjes staken.
Het was al maart en we gingen ons nog een jaar geven om te ’observeren’ en tegen volgend jaar ons plan uit te tekenen. We ‘zorgden voor zelfregulering en gingen er creatief mee om’. Dit eerste jaar deden we de opkuis en de dringendste zaken en zouden we meteen resultaat halen (‘zorg voor oogst’): eind september zouden we een oogstmoment en frietjesdag organiseren met zelfgemaakte mayonaise van onze chef-kok in onze groep, die de beste mayo draait!
Daarnaast hadden we energie te over om achter de schermen statuten uit te schrijven, ons te organiseren, verzekeringen te regelen et cetera … en zagen we de maakbaarheid van de samenleving weer. We hadden plannen plannen plannen …
En plots is onze droombel uit mekaar gespat
Drieënhalve maand, veertien weken, mocht dit avontuur duren, zo’n honderd dagen voelden we ons verbonden met die plek, die zich uitstekend leende om er met fijne mensen een droombestemming van te maken.
Het kasteel mét het boerderijtje en de gronden zijn verkocht. We deden nog een bod op het boerderijtje (enfin we telden onze zorgvuldig gespaarde centjes en deden zelfzeker een bodje met veel emoticons!) maar kwamen niet ver genoeg. We schreven een mail waarin we inspeelden op de emotie, want enkele individuen van de familie waren toch wel gehecht aan de plek en zouden wel te vinden zijn voor een buurtproject, een community, een samengebruik van het bos en de moestuin. Maar anderen hadden schulden en hadden geld nodig.
Uiteindelijk maakten we geen kans tegen een van de rijkste families van België en we gingen al helemaal geen blufpoker spelen, want daarmee zouden we onszelf onder druk zetten, en om eerlijk te zijn: dergelijk spel winnen we nooit! Dus ja, het ‘spel’ is verkocht, ons spel is uitgespeeld. We staan een beetje druilerig te kijken aan de straatkant.
… Het kapitaal won het van de emotie. Er is rationeel beslist en verkocht. Einde.
Is het daarmee gedaan?
Hebben we een kater opgelopen en zeggen we ‘nu nooit meer’? Neen, deze keer hebben we het momentum gemist.
En mijn uitgangszin klopt niet: wij zijn niet naïef, wij zijn gedreven. Of althans ik, ik spreek voor mezelf en al wie meedoet volge mij!
Mijn strijd gaat onverbiddelijk voort en is nog groter geworden en met mijn verbetenheid en overtuiging zal ik nog veel mensen in mijn zog meesleuren. We hebben onze vzw opgericht met duidelijke doelstellingen, ongeacht de plek waar we uiteindelijk zullen landen …
Het is een kwestie van nu even rouwen, en dan met open blik andere mogelijkheden tegemoet te treden. Er is daar nog een boerderijtje aan de andere kant …
Karin Hanus